ސުވާލާއި ޖަވާބު
ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ބާރުތައް އޮތީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 223 ވަނަ މާއްދާގައެވެ. އެމާއްދާގެ 2 ތަނެއްގައި، ތަޙްޤީޤީ މަރްޙަލާގައި ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ ޒިންމާތައް ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. އެއީ؛
(ރ) ޖިނާއީ ކުށެއް ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ ޢަމަލުތަކާ ގުޅިގެން ބަލާ ބެލުންތަކާއި ހިންގާ ތަޙުޤީޤުތައް ބަލައި އެ ކަންކަން ހިންގަނީ ޤާނޫނާ އެއްގޮތަށްތޯ ބެލުން؛ އަދި
(ޅ) ޖިނާއީ ކުށެއް ކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ ޢަމަލެއް އެއްވެސް ފަރާތަކުން ހިންގައިފިކަމުގެ ޝަކުވާއެއް ހުށަހަޅައިފިނަމަ ނުވަތަ މިނޫންގޮތަކުންވެސް މިފަދަ ކަމެއްގެ މަޢުލޫމާތު ލިބިއްޖެ ހިނދެއްގައި، އެ ކަމެއް ތަޙުޤީޤުކުރުމުގެ އަމުރު ނެރުން ރަނގަޅުކަމަށް އޭނާއަށް ފެންނަ ކަންކަމުގައި އެ އަމުރު ނެރުން؛ މިއެވެ.
މީހަކު ނުވަތަ ބަޔަކު ޖިނާއީ ޢަމަލެއް ކޮށްފިކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭނަމަ، އެމައްސަލައެއް ހުށަހަޅާނީ ދިވެހި ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތަށެވެ. އެއީ، ޢާންމު ޖިނާއީ މައްސަލަތަކެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ކޮރަޕްޝަނާއި ޓޯޗަރގެ ޢަމަލުތަކާއި ފުލުހުންނާއި ޔުނިފޯމްއެޅި އިދާރާތަކުގެ މުވައްޒަފުން، އެމީހުންގެ މަޤާމުގެ ހައިސިއްޔަތުންކުރި ކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ ކުށްތަކެވެ.
އެމައްސަލައަކީ ކޮރަޕްޝަންގެ ޢަމަލެއްނަމަ، ހުށަހަޅާނީ އެންޓި ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަނަށެވެ.
ޓޯޗަރގެ ޢަމަލެއްނަމަ، ހިޔުމަންރައިޓްސް ކޮމިޝަނަށެވެ.
ދިވެހިރާއްޖެއަށް ސިއްރުންމުދާ އެތެރެކުރުންފަދަ، ކަސްޓަމްސްގެ ދާއިރާއާ ގުޅުންހުރި މައްސަލައެއްނަމަ، މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސްއަށެވެ.
ފުލުހުންނާއި އެނޫންވެސް ޤާނޫނުތަންފީޒުކުރާ އިދާރާއަކުން، އެމީހުގެ މަޤާމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމުގެ ތެރޭގައި ކުރިކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ ކުށުގެ މައްސަލަތައް ހުށަހަޅާނީ ނޭޝަނަލް އިންޓެގްރިޓީ ކޮމިޝަނަށެވެ.
ޖިނާއީ ކުށެއް ހިނގައިފިނަމަ، ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް އެކުށުގެ މަޢުލޫމާތު، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތްތަކުން ކުރެ ގޮތަކުން ދިވެހި ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތަށް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ.
119 އަށް ގުޅައިގެން
ފުލުހުންގެ ވެބްސައިޓުގައި އޮންނަ އޮންލައިން ފޯމް ފުރައިގެން
ފުލުހުންގެ މަރުކަޒަކަށް ގޮސްގެން
ޕޮލިސް ވެބްސައިޓުން
އެހެން އިދާރާއެއްނަމަ، އެ އިދާރާއަކަށް ފޮނުވާ ސިޓީއަކުންވެސް މައްސަލައެއް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ.
ޤާނޫނު ނަންބަރު 2016/12 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 23 ވަނަ މާއްދާ (މައްސަލަ ހުށަހަޅަންޖެހޭ އިދާރާ) ގެ (ހ) ގައި އޮތީ؛ މީހަކު ކުށެއް ކޮށްފިކަން ނުވަތަ ކުށެއް ކުރާކަމުގެ ނުވަތަ ކުށެއް ކުރަން އުޅޭކަމުގެ މަޢުލޫމާތު ލިބޭ ކޮންމެ ފަރާތަކަށްވެސް، އެ ކުށާގުޅޭ މައްސަލަތައް ތަޙްޤީޤުކުރުމުގެ ބާރު ލިބިފައިވާ އިދާރާއަކަށް އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅިދާނެ" ކަމަށެވެ.
ތަޙްޤީޤީ އިދާރާއަކަށް މައްސަލައެއް ހުށަހަޅާއިރު، އެނގުނު މިންވަރަކުން ތިރީގައި ހުރި މަޢުލޫމާތު ހުށަހަޅަންޖެހެއެވެ.
މައްސަލަ ހުށަހަޅާ މީހާގެ ކާކުކަން އެނގޭ މަޢުލޫމާތު
މައްސަލައިގައި ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހާގެ މަޢުލޫމާތު
ކުށެއް ކުރިކަން ނުވަތަ ކުށެއް ކުރަމުންދާކަން ނުވަތަ ކުށެއް ކުރަން އުޅޭކަމަށް ޤަބޫލުކުރާ ސަބަބުތައް
ކުށް ކުރިކަމަށް ނުވަތަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ބެލެވޭ ތާރީޚް
މައްސަލަ ހިނގި ނުވަތަހިނގާ ތަން ނުވަތަ ހިނގާނެކަމަށް ބެލެވޭ ތަން
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 24 ވަނަ މާއްދާ (މައްސަލަ ހުށަހަޅަންވީ ގޮތް) ގެ (ށ) ބުނާގޮތުން، މައްސަލަ ހުށަހަޅާމީހާއަކީ ކާކުކަން ނޭނގޭގޮތަށްވެސް މައްސަލައެއް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ. އޭނާއާބެހޭ މަޢުލޫމާތު ތަޙްޤީޤީ އިދާރާއަށް ނުދިނަސްވެސް، އޭނާ ހުށަހެޅި މައްސަލަ ކުރިއަށްދާންޖެހެއެވެ. އޭނާގެ މަޢުލޫމާތު ދީފައި، އެމަޢުލޫމާތު ޢާންމު ނުކުރަންވެސް އޭނާއަށް އެންގިދާނެއެވެ. އެގޮތަށް އެދެފިނަމަ، ތަޙްޤީޤީ އިދާރާއިން، އެއިދާރާއަށް މައްސަލަ ހުށަހެޅި މީހާއާބެހޭ މަޢުލޫމާތު އެއްވެސް އިތުރު ތަނަކަށް ދީގެން ނުވާނެއެވެ.
ތަޙްޤީޤީ އިދާރާއަކަށް މައްސަލައެއް ހުށަހެޅިއްޖެނަމަ، އެމައްސަލައެއް ރަޖިސްޓަރީކުރިކަމުގެ ލިޔުމެއް މައްސަލަ ހުށަހެޅި މީހާއަށް ދޭންޖެހެއެވެ. މިވާހަކަ އޮތީ ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 25 ވަނަ މާއްދާ (މައްސަލަ ރަޖިސްޓަރިކުރިކަމުގެ ލިޔުން ދޫކުރުން) ގައެވެ. ދިވެހި ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލައެއްގައި، މައްސަލަ ރަޖިސްޓަރީކުރިކަމުގެ ލިޔުމެއް، ގިނަވެގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ދޫކުރަންޖެހޭނެކަމަށް، ޖިނާއީ މައްސަލަތަކުގައި ފުލުހުން ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތުގެ އިޖުރާއަތުގެ ގަވާއިދުގެ 14 ވަނަ މާއްދާގައިވެސް އެބައޮތެވެ.
ތަޙްޤީޤީ އިދާރާއަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލައެއް ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށްފަހު، މައިގަނޑު ދެގޮތަކަށް ޢަމަލުކުރަންޖެހެއެވެ.
ތަޙްޤީޤުކުރުން: ތަޙްޤީޤުކުރާނީ އެމީހަކު ކުށްކުރިކަމަށް ނުވަތަ ކުށެއް ކޮށްފާނެކަމަށް ބެލުމުގައި އެކަށީގެންވާ ސަބަބު ހުރިނަމައެވެ.
މައްސަލަ އިތުރަށް ކުރިއަށް ގެންދެވެން ނެތްކަމަށް ނިންމުން؛ މިގޮތަށް ނިންމާނީ ކުށްކުރިކަމަށް ނުވަތަ ކުށެއްކޮށްފާނެކަމަށް ބެލުމުގައި އެކަށީގެންވާ ސަބަބު ނެތްނަމައެވެ.
ޖިނާއީ މައްސަލައެއް ހުށަހެޅުމުން، އެމައްސަލައެއް ތަޙްޤީޤީ އިދާރާއިން ތަޙްޤީޤުކުރަންޖެހެއެވެ. އެމައްސަލަ އެއިދާރާއިން ބަލައިނުގަތުމަށް ނިންމައިފިނަމަ، ނުވަތަ މައްސަލައިގެ ތަޙްޤީޤު އެކަސިގެންވާ ގޮތެއްގައި ކުރިއަށް ނުގެންދާކަމަށް މައްސަލަ ހުށަހެޅި މީހާއަށް ޤަބޫލުކުރެވޭނަމަ، އެކަން ބަލައިދިނުން އެދި ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ލިޔެވިދާނެއެވެ.
އެފަދަ ޝަކުވާއެއް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ލިބިއްޖެނަމަ، އެމައްސަލައެއް ބަލައި، އެމައްސަލައަކީ ބަލަންޖެހޭ މައްސަލައެއްނަމަ، އެމައްސަލަ ބެލުމަށް، ނުވަތަ އެމައްސަލައިގައި ތަޙްޤީޤުގައި ރަނގަޅުކުރަންޖެހޭ ކަމެއް އޮތްނަމަ، އެކަމެއް ރަނގަޅުކުރަން ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް އަންގާނެއެވެ. މިބާވަތުގެ މައްސަލައެއްގައި ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް އަންގާ އެންގުމުގެ މަޢުލޫމާތު، ޝަކުވާ ހުށަހެޅި މީހާއަށް ލިޔުމުން ދޭނެއެވެ.
ޝަކުވާ ހުށަހަޅާ ފޯމު އޮންލައިން ޕޯޓަލުން ފުރުއްވޭނެއެވެ.
ތަޙްޤީޤު ހިނގި ގޮތާމެދު ހިތްހަމަނުޖެހިގެން ޕީޖީ އޮފީހަށް ޝަކުވާއެއް ހުށަހަޅާއިރު، އެމައްސަލައެއް ތަޙްޤީޤީ އިދާރާއަކަށް ހުށަހަޅައިގެން، އެތަނުން ދިން ޖަވާބެއް އެނގެން އޮތުމުގެ ބޭނުމަކީ، ޙަޤީޤަތުގައިވެސް މައްސަލައެއް ހުށަހެޅިކަމާއި، އެމައްސަލައެއްގައި ތަޙްޤީޤީ އިދާރާއިން އެޅި ފިޔަވަޅު ދިރާސާކޮށް، އެކަމާމެދު ގޮތެއް ނިންމޭނީ އެފަދަ ލިޔުމެއް އޮވެގެން ކަމަށްވާތީއެވެ.
މީގެ އިތުރުން، އެއީ ކޮން މައްސަލައެއްކަން ނޭނގި، އެމައްސަލައާބެހޭ މަޢުލޫމާތު ތަޙްޤީޤީ އިދާރާއެއްގެ ތެރެއިން ހޯދޭނެ ގޮތެއްވެސް ނޯންނާނެތީއެވެ.